केंद्र सरकारनं देशातील शेतकऱ्यांसाठी सौर पंप आणि ग्रीड कनेक्टेड सौर आणि इतर नवीकरणीय उर्जा संयत्र स्थापित करण्यासाठी प्रधानमंत्रीॉ किसान उर्जा व उत्थान महा अभियान म्हणजेच पीएम कुसुम योजना सुरु केली आहे. पीएम कुसुम योजनेमध्ये 3 एचपी, 5 एचपी आणि 7.5 एचपी क्षमेतेचे सौर पंप स्थापित करण्यात येणार आहेत. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना सौर पंप लावण्यासाठी अनुदान मिळतं. देशातील वाढतं प्रदुर्षण आणि जागतिक तापमानवाढीचा धोका पाहाता सरकारने सौर ऊर्जा क्षेत्राला प्रोत्साहन देत आहे. सरकार कुसुम योजनेअंतर्गंत सर्वसामान्यांना जोडत त्यांना कमाईचं साधन देण्याचा प्रयत्न करत आहे. पीएम कुसुम योजनेची सुरुवात 2019 मध्ये झाली.
पीएम कुसुम योजना म्हणजे काय?
भारतातील शेती हा मान्सूनचा जुगार आहे. भारतात अनेक अर्ध-शुष्क किंवा शुष्क प्रदेश आहेत. या भागातील पीक सिंचन कालवे, विहिरी आणि तलावांवर अवलंबून आहे. आणि ही सर्व संसाधने पावसावर अवलंबून आहेत. या प्रकरणात, डिझेल इंजिन किंवा विजेद्वारे चालवल्या जाणार्‍या कूपनलिका हे सिंचनाचे सर्वात विश्वसनीय स्त्रोत आहेत.
मात्र, परिणामी, शेतकऱ्यांना डिझेलवर जास्त पैसा खर्च करावा लागतो, तसेच विजेवर अवलंबून राहावे लागते. हा प्रश्न सोडवण्यासाठी केंद्र सरकारने ‘ पीएम कुसुम योजना’ जाहीर केली . या योजनेअंतर्गत शेतकरी त्यांच्या मालमत्तेवर सौर पॅनेल आणि सौर उर्जेवर चालणारे पंप बसवू शकतात. हे त्यांच्या वीज गरजा पूर्ण करेल.
त्यातून निर्माण होणारी वीजही ते शेतीच्या कामांसाठी वापरू शकतात. जर त्यांनी त्यांच्या गरजेपेक्षा जास्त वीज निर्माण केली तर ते डिस्कॉम कंपन्यांना विकून अतिरिक्त पैसे कमवू शकतात. सरकार सौर पॅनेलसाठी 90% अनुदान देते, उर्वरित 10% शेतकरी योगदान देतात.
पीएम कुसुम योजना 2022 सुरू करण्याचा मुख्य उद्देश
भारतातील शेती नेहमीच पावसावर अवलंबून राहिली आहे. पावसाची देवता प्रसन्न झाली तर बरे. पण अन्यथा पीक नासाडी होईल. ही समस्या सोडवण्यासाठी ” प्रधानमंत्री कुसुम योजना” स्थापन करण्यात आली. जेणेकरून शेतकरी त्यांच्या पिकांना पाणी देण्यासाठी सोलर पंप वापरू शकतील. शेतकरी सौरऊर्जेचा वापर कृषी कारणांसाठी करू शकतात आणि डिस्कॉम्सला वीज विकून अतिरिक्त पैसे कमवू शकतात. यासह, ते अक्षय उर्जेच्या वापरास प्रोत्साहन देईल, ज्यामुळे पर्यावरणावरील मानवी क्रियाकलापांचे नकारात्मक परिणाम कमी होण्यास मदत होईल.
कमाई कशी होणार?
जर एखाद्या शेतकऱ्यांकडे पाच ते सहा एकर जमीन असेल तर तो सोलार प्लांट करत कमीत कमी 15 ते 20 लाख युनिट (Electricity Unit) वीज निर्मिती करु शकतो. ही वीज तीन रुपये प्रति युनिटने विकली तरी जवळपास 60 लाख रुपयांची कमाई होऊ शकते. पण इतके मोठं सोलार प्लांट सुरु करण्यासाठी जवळपास 20 लाख रुपयांचा खर्च होतो. पण या योजनेमार्फत तुम्ही वर्षाला 40 लाख रुपयांपर्यंत कमाई करु शकता. त्याशिवाय शेतात तुमचा कायमस्वरुपी विजेचा प्रश्न सुटू शकतो.
अर्ज कसा कराल?
पीएम कुसुम योजनेसाठी (PM Kusum Yojana 2022) अर्ज करण्यासाठी तुम्हाला https://mnre.gov.in/ या सरकारी संकेतस्थाळावर जावे लागेल. यामध्ये प्रॉपर्टी, आधार कार्ड आणि बँक डिटेल्सची माहिती भरावी लागेल. महत्वाचं म्हणजे, तुमची जमीन वीज उपकेंद्रांच्या पाच किलोमीटरच्या आतमध्ये हवी. तेव्हाच तुम्हाला पीएम कुसुम योजनेचा लाभ घेता येईल.
पीएम कुसुम योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे
“PM कुसुम योजने” साठी अर्ज करण्यासाठी आवश्यक असलेली महत्वाची कागदपत्रे खालीलप्रमाणे आहेत :
अर्जदाराचा पासपोर्ट आकाराचा फोटो
बँक खाते पासबुक
आधार कार्ड
निवासी प्रमाणपत्र
मोबाईल नंबर
उत्पन्न प्रमाणपत्र
